دوم (به انگلیسی: DOOM) یک بازی ویدئویی علمی تخیلی با فضای وحشت در سبک تیراندازی اول شخص است که توسط id Software منتشر شد. دوم یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عناوین صنعت بازیهای ویدئویی و بنیانگذار ژانر تیراندازی اول شخص است. بازی اصلی به سه اپیزود نه مرحلهای تقسیم میشود که به صورت نرمافزار مشروط و سفارش از طریق نامه به فروش میرسید.
این بازی در سال ۱۹۹۳ و در پلتفرمهای گیم بوی ادوانس، RiscPC، نکست، ۳دیاو، لینوکس، ایکسباکس، مایکروسافت ویندوز، سوپر نینتندو، سگا مگا درایو، و پلیاستیشن منتشر شدهاست.
در بازی، بازیباز در نقش یک سرباز بینام و نشان ایفای نقش میکند که علیه هجوم شیاطین و هیولاهای مهاجمی که از دروازه جهنم به این دنیا راه یافتهاند مبارزه میکند. این بازی توسط حدود ۱۵ الی ۲۰ میلیون نفر در سراسر دنیا بازی شدهاست. علت اصلی معروفیت این بازی در دو سال پس از انتشار، نوع و روش بازی و زیرمجموعههای ساخته شده برای این بازی بود. در مجموع علاوه بر محبوب کردن ژانر تیراندازی اول شخص، این بازی جزو پیشگامان گرافیک سهبعدی، بازیهای چند نفره تحت شبکه و پشتیبانی جهت شخصیسازی و ویرایش بازی تحت بستههای ویژهای به نام WADs در جهان بود. در دهه ۹۰ میلادی بازیهایی که در ژانر تیراندازی اول شخص ساخته میشد به دوم clone معروف بودند. گرافیک پر از خشونت، داستان و تم کلی شیطانی بازی دوم باعث ایجاد مناقشههای بسیاری گردید.
سری بازیهای «دوم» در سال ۱۹۹۴ با عنوان جدیدی به نام «دوم ۲: دوزخ روی زمین» و تعداد زیادی بسته الحاقی ادامه پیدا کرد. بستههای الحاقی معروفی مانند: Master Levels برای دوم ۲ محصول ۱۹۹۵ و «فاینال دوم» (۱۹۹۶). بازی دوم ابتدا برای سیستم عامل ام اس داس ساخته شد ولی بعد از مدتی برای تعداد زیادی از دستگاههای بازی پورت گردید. هنگامی که کد منبع بازی در سال ۱۹۹۷ منتشر گردید، طرفداران بازی عناوین زیادی را برای دستگاههای مختلف پورت کردند. در اواسط دهه ۹۰ و با وجود پیشرفتهای تکنولوژی، طرفداران بازی همچنان اقدام به ساخت WADهای مختلف و بازیهای تغییر یافته بر اساس نسخه اصلی میکردند. عنوان «دوم» در سال ۲۰۰۴ و با معرفی دوم ۳ مجدداً مشهور شد و بر سر زبانها افتاد، که به نوعی روایتی دوباره از بازی اولیه بود البته با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفتهتر. در سال ۲۰۰۸ عنوان دوم ۴ معرفی و اعلام گردید که در حال ساخت میباشد، البته بعد از مدتی این عنوان با نام ساده «دوم» معرفی شد.
بازی دوم یک عنوان علمی تخیلی با پس زمینه ترس و وحشت است. داستان بازی در پایان هر مرحله و قبل از شروع مرحله بعد به صورت متن روایت میشود و پیشبرد داستان شکل میگیرد.
بازیباز در نقش یک سرباز بینام (معروف به دوم گای دومguy) ایفای نقش میکند. قهرمان داستان بعد از عدم اجرای دستور فرماندهاش در مورد آتش گشودن بر روی مردم غیرنظامی و حمله به فرماندهاش، به عنوان تنبیه به سیاره مریخ تبعید میگردد. نیروهای نظامی حاضر در مریخ به عنوان نیروهای حافظ امنیت «اتحادیه هوافضا» (Union Aerospace Corporation) که در حال انجام آزمایشهای سری هستند، انجام وظیفه میکنند. آزمایشهای سرّی این شرکت در مورد امکان دورنوردی (تله پورت) بین دو قمر سیاره مریخ (فوبوس و دیموس) میباشد. روند این آزمایشها ناگهان دچار مشکل شده و بهطور وحشتناکی دچار اشتباه میشود. سیستمهای رایانهای در قمر فوبوس دچار مشکل شده و کارایی درست خود را از دست میدهند. قمر دیموس ناگهان بهطور کامل ناپدید میشود و سیل عظیمی از موجودات و هیولاهای اهریمنی از دروازه به فوبوس سرازیر میشوند و شروع به قتلعام یا تسخیر بدن افراد و کارکنان UAC میکنند.
بعد از درخواست کمک دانشمندان حاضر در فوبوس، نیروهای نظامی حاضر در مریخ با سفینه به آنجا فرستاده میشوند تا در مورد این گزارشها تحقیقات انجام داده و مشکل را بررسی نمایند. در همین هنگام قهرمان داستان به عنوان نگهبان از محدوده ورودی بقیه سربازان، تنها با یک اسلحه کلت از بقیه گروه جدا میماند. نیروهای نظامی مریخی پیامهای مختلف رادیویی، شلیکهای تفنگ و فریادهای مختلفی را در حین کاوش میشنوند، در همین حین قهرمان داستان متوجه میشود باید تنها به داخل مجتمع رفته و ماجرا را پیگیری کند.
به عنوان آخرین بازمانده، مأموریت قهرمان داستان نبرد با دشمنان شیطان صفت به تنهایی است تا از حمله آنها به کره زمین جلوگیری کند. داستان اولین اپیزود بازی که Knee-Deep in the Dead نام دارد و تنها مرحلهای از بازی است که به صورت «نرمافزار مشروط» عرضه شد، در پایگاههای نظامی پیشرفته، مراکز کامپیوتری و آزمایشگاههای زمین شناختی فوبوس میگذرد. در پایان اپیزود اول، قهرمان داستان وارد دستگاه تله پورت به قمر دیموس میشود که توسط هیولاها و شیاطین کاملاً تسخیر شدهاست.
داستان در اپیزود دوم که «کرانههای جهنم» (The Shores of Hell) نام دارد به این صورت است که قهرمان بازی به صورت موفق به قمر دیموس تله پورت میشود. او در راه رسیدن به تأسیسات اصلی در قمر دیموس با هیولاها و شیاطین مبارزه میکند. بعد از نبرد و کشتن هیولای قدرتمندی به نام «سایبردیمون» (Cyberdemon) پی به راز ناپدید شدن قمر دیموس میبرد، دیموس برفراز جهنم معلق ماندهاست.
سومین اپیزود که «جهنم» (Inferno) نام دارد از جایی آغاز میشود که قهرمان بازی به سطح دیموس رسیده. او در راه رسیدن به جهنم با شیاطین و از جمله Spider Mastermind مبارزه میکند. سپس بعد از شکست این هیولا یک دروازه مخفی به سمت کره زمین برای قهرمان باز میشود. یک شهر سوخته و یک سر قطع شده خرگوش بر روی نیزه (که بعداً در Ultimate دوم مشخص میشو آن خرگوش خانگی قهرمان داستان بوده به نام دایزی Daisy) از علائم و نشانههای حمله شیاطین به زمین هستند و زمین را آماده تبدیل به جهنم میکنند.
چهارمین اپیزود بازی در واقع به عنوان یک بسته الحاقی منتشر گردید و داستان نبرد و مبارزه قهرمان با شیاطینی است که از طریق دروازه مخفی به زمین رسیدهاند. داستان در منطقهای به نام Thy Flesh Consumed اتفاق میافتد که حال و هوای شبیه به کره زمین دارد.
دوم به عنوان یک بازی تیراندازی اول شخص از نگاه قهرمان داستان دنیای پیرامون خود را به بازیباز نشان میدهد. این شخصیت بدون نام است و نامی از آن برای بازیباز مشخص نگردیده. «جان رومرو» (John Romero) طراح بازی دلیل بینام بودن قهرمان بازی را اینطور عنوان نموده: «برای قهرمان بازی دوم هرگز اسمی انتخاب نشد، به دلیل اینکه قرار بود شما خود را جای آن بگذارید.» هسته اصلی گیم پلی بازی شبیه بازیهای تیراندازی کلاسیک است، زنده ماندن و تیراندازی به هر دشمنی که در دید قرار میگیرد که البته با وجود نمای سه بعدی کاذب، محیط پیرامون بازیباز با بازیهای تیراندازی کلاسیک تفاوت زیادی میکند و طبیعتاً در طراحی مراحل و تجربه گیم پلی تأثیر متفاوتی دارند.
برای کامل کردن بازی، قهرمان نظامی داستان باید در قمرهای «فوبوس»، «دیموس» و در نهایت داخل جهنم با دشمنان مبارزه کند که هر منطقه در قالب یک اپیزود شامل هشت مرحله متفاوت است که البته یک مرحله مخفی نهم نیز برای هرکدام وجود دارند. بسته الحاقی بازی که Ultimate دوم نام دارد یک اپیزود دیگر با عنوان Thy Flesh Consumed به سه اپیزود قبلی اضافه میکند که در واقع خط داستانی بین پایان دوم ۱ و دوم ۲ است و هدف از طراحی آن دادن فرصت جستجو و چالش بیشتر به بازیبازان دوم بودهاست (این اپیزود نسبت به سه اپیزود قبلی دارای درجه سختی بالاتری است).
هدف اصلی هر مرحله بسیار ساده است، یک اتاق پایانی که با رسیدن به آن بازیباز به مرحله بعد هدایت میشود و دارای علامت «خروج» میباشد و در بعضی مراحل نیز به صورت دربهایی با ظاهر متفاوت هستند. موانع رسیدن به اتاق پایانی هر مرحله شامل هیولاها و شیاطین، گودالهای پر از اسید یا مواد رادیواکتیو، سقفهای کوتاه که باعث خرد کردن هر موجود زندهای میشوند و دربهای قفل شدهای که برای باز کردنشان احتیاج به کلیدهای کارتی مخصوصی است. مراحل بازی بعضی مواقع به صورت تو در تو طراحی شده و شامل آیتمهای اضافی مانند بستههای مهمات، سلامتی و … هستند که بیشترشان در مناطق مخفی مرحله قرار دارند و طوری طراحی نشدهاند که بازیباز بتواند بلافاصله آنها را پیدا کند و در واقع جایزه برای بازیبازانی هستند که محیط بازی را با دقت جستجو کنند. برای راحتی بیشتر در پیدا کردن راه در هر مرحله، یک نقشه خودکار تمام صفحه نیز وجود دارد. بسیاری از نسخههای بازی (از جمله قسمتهای دوم و سوم بازی) دارای مراحل مخفی هستند که با جستجوی دقیق بازیباز در هر مرحله امکان پیدا کردنشان برای بازیباز به دست میآید.
یکی از محاسن بازی وجود اسلحههای متفاوت در بازی است که برای عنوان تیراندازی اول شخص مناسب میباشد. قهرمان داستان در ابتدا فقط با یک تپانچه بازی را شروع میکند، البته اسلحههای قویتر و بزرگتر در طول بازی قابل دستیابی هستند. این اسلحهها شامل یک اره برقی، یک شاتگان، یک مینی گان، یک راکت انداز قابل حمل، یک تفنگ پلاسمایی و بالاخره بزرگترین و قویترین اسلحه با نام BFG 9000 میباشند. آیتمهای متفاوتی برای تقویت قدرت بازیباز در طول بازی وجود دارند، از جمله بستههایی که باعث افزایش تعداد مهمات قابل حمل، افزایش قدرت دفاعی، بستههای افزایش سلامتی و بستههای به اصطلاح دیوانهکننده (berserk) که باعث افزایش همزمانی سلامت و قدرت بازیباز میشوند و بازیباز حتی با زدن مشت هم میتواند خسارت زیادی به دشمنان وارد کند. همچنین گویهای آبی رنگ (که در کتاب راهنمای بازی به نام soul spheres نامیده شدهاند) وجود دارند که باعث افزایش نوار سلامتی قهرمان به ۲۰۰٪، قدرت دید در محیطهای تاریک و نقشه کامل هر مرحله، نامرئی شدن موقت از دید دشمنان و نوعی جلیقه نجات که بازیباز را از آسیبهای حوضهای اسید مصون نگه میدارد.
دشمنان هیولاوار در بازی، هسته اصلی گیم پلی را تشکیل میدهند. بازیباز در طول مراحل با تعداد زیادی از آنها روبرو میشود که البته در درجات سختی بالاتر بازی، تعداد آنها به مراتب بیشتر میشود. بازی دارای پنج مرحله درجه سختی است که در ابتدای شروع بازی قابل انتخاب است. ده نوع هیولا در بازی وجود دارند از جمله انسانهای زامبی. رفتار هیولاها کاملاً ساده طراحی شدهاست: حرکت مستقیم به سمت قهرمان بازی یا پرتاب گویهای آتشین یا حمله مستقیم با زدن ضربههای دست. اگر یکی از هیولاها بهطور اتفاقی به دیگری آسیب برساند، باعث میشود هیولاها با یکدیگر جنگ کنند.
به جز حالت تکنفره، بازی دو حالت چندنفره نیز دارد. حالت «گیم پلی گروهی» (cooperative) با پشتیبانی از دو یا چهار بازیکن در حالت شبکه و حالت Deathmatch که دو گروه چهارنفره با یکدیگر مبارزه میکنند. حالت بازی چندنفره آنلاین نیز با استفاده از سرویس برخط دایال آپ موسوم به DWANGO قابل دسترسی بود.[۱۲]
تولید این بازی در سال ۱۹۹۲ میلادی هنگامی آغاز گشت که “جان کارمک” یک موتور بازی سه بعدی جدید با نام «موتور دوم» (دوم engine) طراحی نمود. طراحی این موتور همزمان با پایان یافتن ساخت بازی ولفنشتاین سهبعدی و در زمان بیکاری شرکت آی دی سافت ویر ساخته شد. طراحی بازی در اواخر سال ۱۹۹۲ با الهام از تم علمی تخیلی فیلم “بیگانهها” و فیلم ترسناک “مرده شریر ۲” انجام شد. عنوان بازی هم توسط خود جان کارمک انتخاب شد: «در فیلم رنگ پول یک صحنه وجود دارد که در آن تام کروز به یک مشتری جعبهای را نشان میدهد، مشتری از او میپرسد در جعبه چه داری؟ و تام کروز با نیشخند و غرور جواب میدهد:” دوم””.[۱۳]
«تام هال» طراح بازی در یک متن مفصل با نام دوم Bible اعلام کرد قرار بود بازی دارای خط داستانی قوی و با جزئیات بالا، کاراکترهای ویژه بخش چندنفره و تعداد زیادی قسمتهای قابل تعامل دیگر باشد که بسیاری از این ایدهها در طول زمان ساخت بازی توسط جان کارمک لغو گردید که نتیجه آن کنارهگیری و عدم مشارکت مؤثر تام هال بود. اکثر طراحی مراحل بازی در نسخه نهایی بازی توسط «جان رومئو» (John Romero) و «سندی پترسون» (Sandy Petersen) انجام گرفت. گرافیک بازی توسط «آدریان کارمک» (Adrian Carmack)، «کوین کلود» (Kevin Cloud) و «گریگور پونچاتز» (Gregor Punchatz) به روشهای مختلفی مدلسازی گردید: با وجود اینکه اکثر آنها حاصل طراحی و نقاشی گرافیستها بود، با اینحال بعضی از هیولاها توسط خاک رُس یا لاستیک مدلسازی گردید. تعدادی از اسلحهها هم تفنگهای اسباب بازی هستند که از شرکت تویز آر آس تهیه شدهاند.[۱۲]
بازی دوم در زمان خود دارای یک گرافیک سه بعدی نسبتاً واقعی بود. پیشرفتهای حاصل از بازی قبلی شرکت آی دی سافت (به نام ولفنشتاین سه بعدی) به اضافه قابلیتهای جدید موجود در موتور بازی دوم، در نهایت به صورت یکجا در نسخه نهایی بازی قرار گرفت. قابلیتهای جدید عبارت بودند از: اختلاف سطح (در بازی ولفنشتاین سه بعدی همه اتاقهای داخل بازی در یک سطح قرار داشتند)، دیوارهای غیر عمود (همه دیوارها در بازی ولفنشتاین سه بعدی بر طبق یک شبکه مستطیلی با زوایای کاملاً عمود برهم بود)، تکسچر مپ کامل برای همه سطوح مدلهای داخل بازی (در ولفنشتاین سه بعدی کفها و سقفهای اتاقها دارای روکش رنگ معمولی و صاف هستند) و سطوح مختلف شدت روشنایی نور (شدت نور در تمام مناطق بازی ولفنشتاین در یک سطح از روشنایی هستند). در نسخه نهایی بازی، اتمسفر و گیم پلی با استفاده از محیطهای تاریک برای ترساندن و حتی گیج کردن بازیباز نکتهای بود که تا قبل از آن در هیچ بازی دیگری استفاده نشده بود، همچنین استفاده از پلت رنگ ویرایش شده برای ایجاد افکتهای پیشرفته نیز از دیگر نکات بازی بود.
برخلاف طراحی مراحل یکنواخت بازی ولفنشتاین سه بعدی، بازی دوم دارای مراحل پویا و داینامیکی بود، برای مثال پلتفرمها میتوانند به سمت بالا یا پایین حرکت کرده، کف اتاقها قابلیت حرکت متوالی و منظم و تبدیل شدن به پلکان را دارا هستند و پلها میتوانند بالا رفته یا پایین بیایند. محیطهای بازی به سیستم صوتی استریو که قابلیت تشخیص جهت و فاصله صدا از گوش بازیباز را دارا هستند مجهز میباشند. بازیباز با استفاده از افکتهای صوتی بازی (برای مثال صدای غرش هیولاها) میتواند پی به وجود محیطهای مخفی برده و از آن صداها برای ردیابی مکانهای مخفی در مراحل استفاده نماید. دشمنان هم میتوانند با شنیدن صدای شلیک تفنگ بازیباز پی به محل حضور قهرمان بازی ببرند.
جان کارمک برای اجرای نرم و روان تر این ویژگیهای جدید بر روی رایانههای خانگی سال ۱۹۹۳ مجبور به اجرای ترفندهای متعددی شد. واقعیت این است که بهطور قابل ملاحظهای مراحل بازی دوم سه بعدی واقعی نیستند، آنها در واقع از صفحات سادهای تشکیل شدهاند و برای اجرا و نمایش ارتفاع، از قابلیت جابجایی (Displacement) سطوح استفاده شده (مشابه روشی که در بسیاری از بازیهای کامپیوتری برای تولید سطوح پر از پستی و بلندی محیطهای بیرونی استفاده میشود) این ترفند با وجود محدودیتهای زیاد سبب ایجاد القای برآمدگی و تورفتگی در سطح را مینماید. موتور بازی دوم به هیچ عنوان قابلیت ساخت یک اتاق بر روی اتاق دیگر در یک مرحله را نداشت و با استفاده از این ترفند که در واقع ایجاد صفحات دوبعدی بود، موتور بازی توانایی رندرینگ و پردازش سریع اتاقها را پیدا میکرد. یکی دیگر از ترفندها استفاده از خطوط دوبعدی وکتور جهت نمایش نقشه مراحل بازی بود تا بدون نگرانی از افت سرعت بابت پردازش، نقشهها به خوبی نمایش داده شوند.[۱۴]
قابلت مهم دیگر موتور بازی استفاده از فایلهای اطلاعاتی ماجولار (قابل تعویض و جابجایی) بود که اجازه میداد بسیاری از محتویات بازی با بارگذاری فایلهای WAD جایگزین شوند. (WAD فورمت استاندارد و پیشفرض بستههای فایل بازی دوم میباشد). بازی ولفنشتاین سه بعدی به گونهای طراحی نشده بود که قابل گسترش باشد، با این وجود طرفداران راه ساخت مراحل سفارشی و شخصی آن را پیدا کرده بودند، بازی دوم برخلاف ولفنشتاین قابلیت گسترش و شخصیسازی را دارا بود و این قابلیت برای گسترش بازی در آینده، در موتور بازی وجود داشت.
براساس اخبار، شایعات و تصاویر منتشر شده، یک نسخه آلفا و ناقص از بازی در فضای آنلاین و گروههای خبری انتشار یافته بود. سالها بعد شرکت آی دی سافت ویر وجود و انتشار این نسخهها را تأیید نمود و اعلام کردند که بازی چگونه مراحل پیشرفت و گسترش خود را طی نمودهاست.[۱۵] اولین نسخه رسمی و عمومی بازی در ۱۰ دسامبر ۱۹۹۳ در سرور اف تی پی دانشگاه ویسکانسین-مدیسون و بی بی اس Software Creations آپلود گردید.[۱۶]
این بازی ابتدا به صورت مشروط منتشر شد با این امید که بازیبازان رو ترغیب به تهیه نسخه کامل آن کند. با وجود اینکه اکثر بازیبازان اقدام به رجیستر و ثبت این عنوان نکردند، بیش از یک میلیون نسخه از بازی فروش رفت و همین معروفیت عامل اصلی فروش نسخههای بعدی سری دوم گردید که به صورت مشروط عرضه نگردید و کاملاً به صورت تجاری منتشر شدند. در سال ۱۹۹۵ بازی Ultimate دوم (نسخه ۱٫۹ شامل اپیزود چهارم بازی) به عنوان اولین محصول تجاری از سری دوم منتشر و به فروش رسید.
در مصاحبه منتشر شده از آی دی سافت ویر در اول ژانویه ۱۹۹۳ آنها اعلام کردند انتظار دارند بازی دوم از نظر فروش در مکان اول قرار بگیرد و توجیه اشان هم رکود تولید بازی در سراسر دنیا بود.[۱۷] یک بخش از این پیشبینی درست از آب درآمد: ترافیک سنگین در شبکههای رایانهای به دلیل ازدحام بازیبازان در بخش deathmatches مولتی پلیر. شرکتهای «اینتل»، «لوتوس سافت ویر» و «دانشگاه کارنگی ملون» از جمله شرکتهایی بودند که به کارمندانشان اجازه بازی چندنفره دوم را در ساعات اداری نمیدادند.[۱۲]
طبق برآوردهای موجود، در اواخر سال ۱۹۹۵ میلادی، بازی دوم حتی از آخرین نسخه ویندوز مایکروسافت (ویندوز ۹۵) نیز بیشتر بر روی رایانههای شخصی در دنیا نصب گردیده بود.[۱۸] معروفیت بازی موجب گردید بیل گیتس بهطور موقت اقدام به خرید آی دی سافت نماید[۱۲] و بازی دوم را برای ویندوز ۹۵ مایکروسافت پورت نماید. تیم پورتکننده بازی به رهبری «گیب نیوئل» تشکیل شد تا سیستم عامل ویندوز ۹۵ را به عنوان یک پلتفرم قابل اطمینان برای بازی تبلیغ نماید.[۱۸] در برنامه اکسل ۹۵ یک مرحله دوم مانند و مخفی به عنوان «ایستر اگ» قرار داشت که شامل تصاویری از برنامه نویسان و موارد دیگر بود.[۱۹]
بازی دوم در تاریخ ۳ آگوست ۲۰۰۷ بر روی شبکه استیم قرار گرفت که قابل اجرا بر روی شبیهساز ام اس داس (داسباکس) است.[۲۰]
معروفیت بازی دوم باعث شد تا تولیدکنندگان اقدام به ساخت بستههای الحاقی و نسخههای جایگزین براساس موتور اصلی بازی دوم نمایند که شامل بازیهای Ultimate دوم (۱۹۹۵)، فاینال دوم (۱۹۹۶) و دوم ۶۴ (۱۹۹۷) بودند. بازی دوم در آن ایام تبدیل به یک «کیلر اَپ» (برنامههایی که معمولاً برای سنجش تواناییهای سختافزاری سیستمها استفاده میشود) شده بود که بسیاری از سیستم عاملها و کنسولها آرزوی داشتنش را داشتند و به همین دلیل بازی دوم برای بسیاری از سیستمها منتشر گردید: داس، اواس/۲، مایکروسافت ویندوز، لینوکس، آمیگا، اپل مکینتاش، سوپر نینتندو، سگا ۳۲ ایکس، سونی پلیاستیشن، گیم بوی ادوانس، آیاواس، سیمبیان، سیستم عامل ریسک، آتاری جگوار، سگا ساترن، تپ ویو زودیاک، ۳دیاو، ایکس باکس و ایکسباکس لایو آرکید سیستمهایی بودند که بازی دوم برایشان منتشر گردید و بعضی از آنها حتی پس از گذشت سالها از تولید نسخه اصلی، جزو پرفروشهای زمان عرضه دوباره بودند.[۲۱] در سال ۲۰۱۳ یک نسخه از بازی دوم برای رایانه خانگی کمودور ویک-۲۰ (کامپیوتر معروف و پرفروش دهه ۸۰ (میلادی) که فقط ۳۵۸۳ بایت حافظه رم برای برنامه بیسیک داشت) پورت گردید.[۲۲]
یکی از قابلیتهای بازی دوم، ساخت، ویرایش و شخصیسازی مراحل بازی توسط افراد معمولی بود که بهوسیله ویرایش فایلهای سیستمی بازی (WAD) انجام میگرفت[۲۳] که تبدیل به یکی از دلایل معروفیت بازی گردید. بسیاری از طراحهای حرفهای بازی بعد از مدتی شروع به طراحی و ساخت WADهای شخصی به عنوان سرگرمی نمودند، از جمله Tim Willits که بعدها به عنوان سرپرست طراحان شرکت آی دی سافت منصوب گردید.
اولین ادیتور مراحل در اوایل ۱۹۹۴ به وجود آمد، همچنین ابزارهای زیادتری که اجازه ویرایش بیشتری در ظاهر بازی را میدادند نیز در همان سال منتشر شد. اغلب WADها شامل یک یا چند مرحله شخصی بود که همچنان استایل بازی اصلی را حفظ کرده بودند. تعداد زیادی از فیلمهای معروف، سریالهای تلویزیونی، بازیهای ویدئویی متفرقه و بسیاری از برندها از جمله: “بیگانهها”، “جنگ ستارگان”، “پروندههای ایکس”، “لاکپشتهای نینجا”، “سیمپسونها”، ” ساوت پارک”، “سیلور مون”، “دراگون بال”، “رد فکشن”، “The Thing”، “پوکمون”، “بیویس و باتهد”، “بتمن” و “سونیک”[۲۴] عناوین مشهوری بودند که توسط طرفداران بازی به WADهای دوم تبدیل شدند. تعدادی از ساختهها هم اقدام به ترکیب کردن دشمنان و هیولاها از فیلمهای «بیگانهها»، «غارتگر» و «ترمیناتور» نمودند. برخی از فایلهای تولیدی توسط طرفداران هم شامل تغییر صداهای شخصیتها و اسلحهها بودند.
در حدود سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ فایلهای WAD به صورت آنلاین در سیستمهای بی بی اس منتشر یا به صورت مجموعه بر روی دیسکهای فشرده (سی دی) و گاهی اوقات به شکل باندل همراه با کتابچههای راهنما در فروشگاههای کامپیوتری به فروش میرفت. تعدادی از WADها به صورت تجاری تولید و به فروش رسیدند مانند Master Levels برای دوم ۲ که در طول سال ۱۹۹۵ میلادی و همرا با Maximum دوم در یک سی دی که شامل ۱۸۳۰ عدد WAD بود. در مجموع هزاران WAD طراحی گردید، برای مثال در آرشیو سرورهای اف تی پی شرکت آی دی سافت بیش از ۱۸۰۰۰ فایل WAD وجود دارد که فقط بخشی از WADهای طراحی شده توسط طرفداران بازی است.[۲۵] به دلیل اینکه بازی دوم برای سیستم عامل ام اس داس ساخته شده بود و دستورهای بارگذاری WADها باید از طریق «واسط خط فرمان» بارگذاری میشد، برنامههای متعددی از طرف شرکتهای مختلف برای راحتی بارگذاری WADها نوشته و عرضه شد، بهطور مثال برنامههایی که به کاربر اجازه میداد تا ازمیان لیست فایلها اقدام به انتخاب و بارگذاری WAD مورد نظر خود بکند. در سال ۱۹۹۵ شرکت نرمافزاری «ویزارد ورکز» (WizardWorks Software) مجموعهای با عنوان D!Zone منتشر کرد که شامل صدها مرحله برای دوم و دوم ۲ بود.[۲۶] این پک از طرف مجله «دراگون» (Dragon) نقد شد و از ۵ ستاره، ۱ ستاره به عنوان امتیاز دریافت کرد.[۲۶]